نرم‌افزارهای سلامت روان

کلمات کلیدی: اکونومیست، نرم‌افزار سلامت روان، هوش مصنوعی، قرنطینه عمومی

تهیه و تنظیم: رضا احمدزاده

مقدمه

در دوران پاندمی کرونا، بسیاری از افراد مجبور بودند ساعت‌‌های طولانی در خانه بمانند. از مهم‌‌ترین اثرات قرنطینه و دورکاری، افزایش معضلات روانی در جوامع مختلف بود. بر اساس تخمین نشریه لنست[1]، افسردگی و اضطراب که دو معضل شایع روانی هستند، بعد از شروع پاندمی کرونا، 25 درصد افزایش داشته‌‌است. این موضوع سبب شده افراد به نرم‌‌افزارهای آنلاین برای درمان مشکلات روانی خود روی بیاورند. در همین حین، نرم‌‌افزارهای مربوط به‌ سلامت روان نیز در دو سال گذشته رشد چشمگیری داشته است. بر اساس تخمین‌‌ها، حدود 10 هزار تا 20 هزار نرم‌افزار سلامت روان به بازار عرضه شده است و افراد می‌‌توانند آن را دانلود کنند. همچنین در سال 2020، این نرم‌‌افزارها توانستند 2 میلیارد دلار از طریق سهام مالکانه[2] جذب کنند. همه اینها موجب شد اکونومیست در گزارشی، چالش‌‌های این نرم‌‌افزارها و تاثیر آنها بر بازار سلامت روان را مورد بررسی قرار دهیم. [3]

نرم‌‌افزارهای سلامت روان و چالش‌‌هایش

نرم‌افزارهای سلامت روان ادعای آن را دارند که شما را به متخصصان این حوزه متصل می‌‌کنند  و شما می‌‌توانید با استفاده از این نرم‌افزار، با این متخصصان گفت‌وگو داشته باشید و در مورد نگرانی‌‌های خود با او صحبت کنید. دو نرم‌افزار سلامت برتر[4] و تاک اسپیس[5]، از جمله نرم‌افزارهایی هستند که شما را به تراپیست‌‌ها متصل می‌‌کنند. به گفته تولیدکنندگان، این محصولات می‌‌توانند طیف گسترده‌‌ای از معضلات روانی از استرس گرفته تا  بیماری‌‌های شدید روانی نظیر دوقطبی را با کمک تراپیست‌‌ها درمان کنند.

اما به گفته متخصصان، نرم‌افزارهای سلامت روان چالش‌‌های زیادی دارند. یکی از بزرگ‌‌ترین چالش‌‌هایی که ایجاد می‌‌کنند، موضوع حریم خصوصی است. در این نرم‌افزارها، افراد در مورد ریزترین مسائل خصوصی خود صحبت می‌‌کنند و برای محافظت از این حجم اطلاعات مهم و خصوصی، باید سازوکار دقیقی وجود داشته باشد. در اکتبر 2020، یک استارت‌آپ فنلاندی فعال در حوزه سلامت روان آنلاین، مورد حمله هکرها قرار گرفت. این هکرها با استفاده از اطلاعات دست آمده، از حدود 30 هزار نفر اخاذی کردند و به‌ازای فاش نساختن این اطلاعات، از آنها بیت‌کوین طلب می‌‌کردند. نکته جالب‌توجه اینکه این شرکت فنلاندی، از ابزارهای معمول برای محافظت از حریم خصوصی از قبیل بی‌‌هویت کردن[6] و کدگذاری کردن[7] دیتاها استفاده نکرده بود و هکرها به‌راحتی می‌‌توانستند هویت افراد را ره‌‌گیری کنند.

دومین معضل این‌گونه از نرم‌افزارها را می‌‌توان مربوط به کارایی و کارکرد آنها دانست. به باور بسیاری از  متخصصان سلامت روان، دردسترس‌بودن همیشگی این نرم‌‌افزارها می‌‌تواند برای بخشی از افراد مضر باشد. وُبات[8] از چت بات‌‌هایی است که با استفاده از هوش مصنوعی می‌‌تواند افراد را با کمک روش شناختی-رفتاری یاری دهد. به این دلیل که افراد با این بات ارتباط می‌‌گیرند، باید تاثیر آنها بر سلامت روان، بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

نتیجه‌‌گیری

نرم‌‌افزارهای سلامت روان به کمک درمان کلینیکی آمده است اما هیچگاه نمی‌‌تواند جای آن را به‌کلی بگیرد. قوانین اروپا نیز در زمینه نرم‌افزارهای سلامت روان تغییریافته و برای مراقبت از حریم خصوصی، سازوکارهایی در حال شکل گرفتن است. به گفته متخصصان این حوزه، حدود 68 درصد از نرم‌‌افزارهای سلامت روان از کیفیت‌‌های لازم در زمینه حریم خصوصی و کارایی برخوردار نیستند. همین امر لزوم قانون‌گذاری‌های جدید را یادآور می‌‌شود